سایپا - Saipa - در سال ۱۳۴۴ با سرمایه اولیه ۱۶۰ میلیون ریال با نام «شرکت ایرانی تولید اتومبیل سیتروئن ایران» تأسیس گردید.
مالک اصلی شرکت آنتوان آیسه لبنانی‌الاصل بود که پس از او پسرانش آلفرد، چارلی و امیل تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ۱۳۵۷، اداره شرکت را به عهده گرفتند.
نام شرکت در اوایل سال ۱۳۵۴ به شرکت سهامی عام ایرانی تولید اتومبیل با نام انحصاری «سایپا» تغییر یافت و از آذر ماه ۱۳۶۰ تحت سرپرستی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران قرار گرفت و کلیه سهام آن به نمایندگی از سوی دولت به نام سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران منتقل گردید. سهام شرکت در اواخر سال ۷۴ در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شد و بعد از آن در دی ماه ۱۳۸۷ به موجب قانون بودجه کشور ۵۱ درصد از سهام آن، در بورس واگذار گردید.
نخستین خودروهای این شرکت وانت آکا و سواری ژیان نام داشتند و در ادامه خودروهای ژیان مهاری و ژیان پیکاب در مدل‌های معمولی و دولوکس نیز تولید شد.
در حال حاضر محصولات سایپا و شرکت زیر مجموعه آن، پارس خودرو، سهمی بیش از 40 درصدی در بازار ایران دارند و سایپا پس از ایران خودرو، عنوان دومین خودروساز ایران را به خود اختصاص داده است. محصولات خانواده x100(پراید) نیز پر فروش‌ترین محصول ایران است.
